Kao prateći program u holu je postavljena izložba “Sonja Savić – devojka iz grada” u produkciji Umetničke galerije “Nadežda Petrović”. Pored panoa sa pričom o glumici, njenim ulogama, o “Sonjinom septembru”, posetioci su mogli da vide i njena autorska ostvarenja iz domena video arta i eksperimentalnih filmova.
Na otvaranju programa, mnogobrojnoj zagrebačkoj publici najpre se obratila Aneta Vladimirov, voditeljka Odjela za kulturu SNV Hrvatske koja je istakla da su, pripremajući ovogodišnji program „osetili potrebu da u ovim vremenima društvene nepravde, ratne euforije i histerije koja nas sve ozbiljno zlostavlja i gazi, odaberu ženu koja je poslužila kao svjetionik u vremenima kad su vrlo rijetki odabrali umjetničku scenu kao alternativu etiketiranju i govoru mržnje.“
Prisutne je pozdravio i Branko Ćalović, direktor Umetničke galerije Nadežda Petrović – Čačak. Prema rečima koautora izložbe Predraga Živkovića, Sonja Savić je glumila u filmovima koji su obeležili vreme u kome su nastali i bez kojih jugoslovenska i srpska filmska umetnost ne bi bila ista.
– Nijedan od filmova ne bi bio to što jeste da u njima Sonja Savić nije ostvarila ulogu. I pored najviših dometa u domenu filmske glume, nikad nije videla sebe samo kao filmsku umetnicu, ne želeći da se time bavi do kraja, da bi početkom 90-ih – kad je skrajnuta iz mejnstrim kulture – ušla u alternativne vode, polazeći putem kojim ređe idu i tu ostvarila najveći umetnički domet. Naša galerija se bavi tim vremenom, pokušavajući da afirmiše njeno stvaralaštva o kome se sve više govori u stručnim krugovima izvan Srbije i regiona. Zahvaljujući našem radu, Sonja Savić je prešla put od skrajnute, gotovo prezrene osobe do danas, kada se na raznim manifestacijama označava kao istaknuta i vrlo značajna predstavnica kulture svog naroda na internacionalnoj sceni – rekao je Živković i dodao:
– Veće nagrade za nas i za nju posthumno nema. Puno je radila na celoj teritoriji bivše Jugoslavije, a za njen razvoj kao umetnice vrlo bitna je bila i zagrebačka alternativna scena i čuvena tetarska grupa “Kugla glumište”. U vremenu sve jačeg deljenja po granicama i svrstavanja na jednu ili drugu stranu, imam potrebu da podsetim da je Sonja radila upravo suprotno i borila se za slobodu stvaralaštva i prevazilaženje bilo kakvih granica i podela, a posebno kada je kultura u pitanju i jedinstveni kulturni prostor koji delimo svi mi iz bivše Jugoslavije. Šteta je za sve nas što takve ljude nismo mogli ni umeli da čujemo na vreme, za njihovog života.
Retrospektivu filmova Sonje Savić otvorili su Marjan Vujović, upravnik Muzeja Jugoslovenske kinoteke iz Beograda i Davor Trkulja, ministar savetnik i otpravnik poslova Ambasade Republike Srbije u Zagrebu. Nakon Zagreba, slični programi u organizaciji Srpskog nacionalnog vijeća očekuju se u Rijeci i Splitu. Događaj je realizovan u organizaciji Srpskog nacionalnog vijeća, Ambasade Srbije u Zagrebu, Kina Tuškanac i Jugoslovenske kinoteke iz Beograda.
(nova.rs)
