Baveći se pitanjima austrijske kulture sjećanja, porodičnim odnosima sa nacizmom i uticajima nauke na čovječanstvo, Rafaela Edelbauer u romanu “Tečna zemlja” prikazuje distopijsku sliku Austrije i stvarnosti koja se krije ispod slika alpske idile.
Roman je originalno objavljen 2019. godine kao druga knjiga autorke i prvi roman, a tokom 2023. dobio je pozorišnu adaptaciju.
– Kada joj roditelji poginu u saobraćajnoj nesreći, talentovana fizičarka Rut Švarc, zainteresovana za filozofiju vremena, kreće u potragu za Gros Ajnlandom, rodnim mjestom svojih roditelja. Iako je mjesto za kojim traga tvrdoglavo skriveno od pogleda stranaca, Rut uspijeva da ga pronađe, ali ubrzo dolazi do uznemirujućeg otkrića i shvata da prelijepe gradske fasade kriju problematičnu prošlost koja dovodi u opasnost cijeli Gros Ajnland. Ispod grada prostire se ogromna rupa koja kao da ima čudnu kontrolu nad životima mještana. Svuda postoje skriveni tragovi o njoj, ali niko o tome ne želi da priča, čak ni kada postane jasno da je stabilnost čitavog mjesta ugrožena. Da li ovu tišinu kontroliše grofica koja vlada zajednicom? I kakvu ulogu igra Rutina porodična istorija, koju ona tek počinje da otkriva – piše u najavi izdavača.
Roman “Tečna zemlja” nametnuo se kao nesvakidašnje uspješan nastavak književne tradicije koju su uspostavili autori poput Elfride Jelinek i Tomasa Bernharda, uz odlične reakcije kritike i publike.
Sama autorka navela je u jednom intervjuu da grad Gros Ajnland jeste u određenom smislu alegorija za Austriju, ali da je roman lako primjenjiv i na druge dijelove svijeta.
– Uzela sam određene aspekte Austrije i preuveličala ih do te mjere da budu komični, bizarni i ponekad nadrealni, bez gubljenja njihove autentičnosti. Austrija je jednostavno čudna, bizarna i nadrealna – rekla je Edelbauerova. Jednako tako, rupa ispod Gros Ajnlanda se djelimično odnosi na tajne rudnike ispod nacističkih logora u kojima su zarobljenici radili za industriju Verhmata, a za koje bi mnogi u Austriji i Njemačkoj željeli da ostanu pokopani duboko u prošlosti, ali ne i Edelbauerova, koja jasno navodi inspiraciju za roman.
– Pravi model je moj rodni grad Hinterbrul, predgrađe Beča. Tu je velika pećina, turistička atrakcija. Za vrijeme Drugog svjetskog rata tamo su se proizvodili dijelovi za avione i bio je ogranak koncentracionog logora Mauthauzen, ali takva podzemna mjesta gdje su logoraši proizvodili za ratnu industriju bila su češća, uključujući i Gros Ajnland, fantastičnu zajednicu iz romana u kojoj se, kao što ime govori, okupljaju mnoge zajednice – rekla je Edelbauerova.
Britanski “Gardijan” napisao je da je knjiga Rafaele Edelbauer impresivni debitantski roman i suptilna alegorija o pamćenju istorije i kolektivnoj krivici, u kojoj se kombinuje sanjiva, gotička neobičnost sa hirovitim humorom i elementima farse… Spretno preplitanje različitih registara u roman, jezive slutnje i komičnosti ovu priču čine zadivljujućom i nezaboravnom. S druge strane, “Hepi meg” piše da je “Tečna zemlja” roman koji se naslanja na tradiciju magijskog realizma, ali istovremeno istražuje prijetnje veoma stvarne prošlosti.
Roman ima 307 strana u mekom povezu, a prevod je djelo Tajde Dedić.
Autorka
Rafaela Edelbauer rođena je u Beču 1990. Studirala je na Univerzitetu primijenjenih umjetnosti u Beču, gdje sada predaje.
Od 2009. godine počinje da objavljuje u književnim časopisima i da nastupa na festivalima. Posebno se interesuje za filozofiju jezika, a do sada je objavila nekoliko romana, radio-drama i eseja. Njen roman “Tečna zemlja” našao se u užem izboru kako za Austrijsku književnu nagradu, tako i za Njemačku književnu nagradu 2019. godine.
(Glas Srpske)
