Nacionalističke stranke i partije krajnje desnice na izbore gledaju kao na priliku za uspon.
Za sada je očigledno da je tu priliku iskoristila francuska ekstremno desničarska stranka Nacionalno okupljanje koju vodi Marin le Pen. Ta stranka osvojila je 0,9 odsto glasova više od stranke francuskog predsjednika Emanuela Makrona.
Podrška ovim partijama raste unazad godinu, dvije. Stranka krajnje desnice na vlasti je u Austriji, a nacionalistička Liga vodi populističku koaliciju u Italiji. U Španiji je stranka ekstremne desnice ušla u parlament prvi put nakon smrti diktatora Franciska Franka 1975. godine.
Lider italijanske Lige i potpredsjednik Vlade u toj zemlji Mateo Salvini je sa strankom Matin le Pen formirao panevropski blok.
Uspon desnice dijelom je rezultat političkih elita, ali i posljedica talasa nezadovoljstva zbog globalizacije, imigracije, razvodnjavanja nacionalnog identiteta i same Evropske unije.
Sadržaj teksta
Gdje u Evropi vladaju nacionalisti?
Mateo Salvini pojavio se kao dominantna figura koja pokušava da ujedini nacionalističke stranke na evropskom nivou. Bio je poslanik u Evropskom parlamentu, a njegova desničarska partija Liga sa pokretom Pet zvijezda formirala je vladu u junu 2018. godine.
Uspon Lige uslijedio je nakon finansijske krize i velikog priliva migranata iz Sjeverne Afrike poslije 2015. godine. Kao ministar unutrašnjih poslova, Salvini je predvodio antimigracionu politiku nove vlade koja je zabranila brodovima za spasavanje da se usidre u italijanske luke.
Njegova stranka već dugo važi za evroskeptičnu, a predstavnici partije koji su se kandidovali za mjesta u Evropskom parlamentu žele da Italija prestane da koristi evro kao valutu.
Njemačka
Nastala prije samo šest godina, krajnje desničarska partija Alternativa za Njemačku (AfD) 2017. godine prvi put je ušla u parlament. Sa 12,6 odsto osvojenih glasova, ova stranka postala je najveća opoziciona partija u Njemačkoj.
AfD je antievropska stranka koja se zalaže za strogu antiimigracionu politiku i podršku gradi na zabrinutosti nekih Nijemaca zbog jačanja uticaja islama. Popularnost stranke porasla je nakon što je Njemačka prihvatila više od milion izbjeglica i migranata bez dokumenata.
Uprkos pokušajima kancelarke Angele Merkel da pooštri migrantsku politiku, to pitanje je pomoglo usponu AfD-a, pa ta stranka sada ima predstavnike u svakom državnom parlamentu.
Španija
U Španiji je stranka Voks iznenada stekla popularnost i postala prva partija ekstremne desnica koja je ušla u parlament nakon pada vojne diktature.
Predstavnici Voksa tvrde da brane jedinstvo Španije, obećavaju da će deportovati ilegalne migrante i ukinuti zakone protiv rodnog nasilja. Stranka Voks je osvojila značajnu podršku pozivajući na suspenziju autonomije Katalonije, nakon što su u oktobru 2017. godine propali izbori za nezavisnost.
Mnogi su vjerovali da Španci nikada neće podržati krajnje desničarsku stranku zbog onoga što su preživjeli pod diktatorom Fransiskom Frankom. Ipak, Voks je krajem prošle godine osvojio desetak mjesta u regionalnom parlamentu Andaluzije i ušao u parlament sa drugim krajnje desničarksim partijama.
Na izborima održanim 28. aprila ova stranka osvojila je više od 10 odsto glasova, odnosno 24 mandata.
Austrija
Slobodarska partija postala je jedina stranka krajnje desnice na vlasti u zapadnoj Evropi kada je stupila u koaliciju sa konzervativnim kancelarom Sebastijanom Kurcom 2017. godine.
Njegova Narodna stranka je uz Socijaldemokratsku partiju dugo vodeća na austrijskoj političkoj sceni.
Kao i u Njemačkoj, migrantska kriza je glavni razlog uspona Slobodarske partije.
Francuska
Uprkos naporima Marin le Pen da učini krajnju desnicu prihvatljivom za većinu Francuza, na izborima za predsjednika u maju 2017. nju je porazio Emanuel Makron.
Mjesec dana kasnije, njena krajnje desničarska stranka Nacionalni front nije uspjela da pređe cenzus na parlamentarnim izborima.
Rezultati za evropski parlament, međutim, pokazuju da je ta stranka ostvarila dobar rezultat.
Stranka Marin le Pen protivi se evru i krivi EU za dolazak migranata, a uspostavila je i saradnju sa drugim nacionalističkim i krajnje desničarskim strankama u Evropi.
Švedska
Antiimigrantska stranka Švedske demokrate ostvarila je značajne rezultate na opštim izborima 2018. godine osvojivši oko 18 odsto glasova.
Stranka ima korijene u neonacizmu, ali je u proteklih nekoliko godina promijenila imidž i prvi put ušla u parlament 2010. godine. Protivi se multikulturalizmu i želi strogu kontrolu imigracije.
Švedska je prihvatila više tražilaca azila po glavi stanovnika nego bilo koja druga evropska zemlja i ima jedan od najpozitivnijih stavova prema migrantima.
Finska
Krajnje desničarska Partija Finaca na opštim izborima osvojila je drugo mjesto.
Ta partija je dobila samo 0,2 odsto glasova manje od pobjedničke Socijaldemokratske partije.
Njen uspjeh izgrađen je na dvije politike: protivljenje imigraciji i odbacivanje ambicioznih politika usmjerenih na borbu protiv klimatskih promjena.
Ovaj rezultat pokazuje da se stranka oporavlja poslije izbora održanih 2015. godine kada je popularnost opala zbog podjela u stranci.
– Nisam mogao da očekujem ovakav rezultat. Niko nije mogao – rekao je lider stranke Jusi Hala-aho.
Estonija
Krajnje desničarska Konzervativna narodna stranka Estonije prvi put se našla u parlamentu nakon izbora 2015. godine.
Četiri godine kasnije, ta stranka je udvostručila broj glasova na skoro 18 odsto, što je čini trećom najvećom strankom.
Ta stranka sprovodi antiimiogracionu politiku i protivi se istopolnim brakovima.
Njen lider Martin Helme jednom prilikom je rekao da samo bijelcima treba dozvoliti da se presele u Estoniju.
Mađarska
Mađarski premijer Viktor Orban 2018. godine dobio je treći mandat nakon ubjedljive pobjede na izborima.
Pobjeda je, kaže on, dala Mađarima “mogućnost da se brane i odbrane Mađarsku”.
Mađarska ima dvije nacionalističke partije, a Jobik pokušava da izbjegne krajnje desničarsku prošlost i privuče birače sa centra političke ljestvice, te da dobije 19 odsto glasova iz 2018.
Slovenija
Antimigrantska Slovenačka demokratska stranka bila je najveća stranka na ovogodišnjim opštim izborima.
Stranku predvodi bivši premijer Janez Janša.
Rekao je da želi da Slovenija “postane zemlja koja će na prvo mjesto staviti blagostanje i sigurnost Slovenaca”.
(Srpskacafe)
